Cuypers en het Rijksmuseum

08-06 2013 t/m 11-05 2014

2014

Met de expositie ‘Cuypers en het Rijksmuseum’ haakte het Cuypershuis in op de opening van het gerenoveerde Rijksmuseum. Een belangrijk besluit tijdens het renovatieproces is het project ‘Verder met Cuypers’ geweest, waardoor er veel decoraties en oorspronkelijke ontwerpplannen van architect/ontwerper Pierre Cuypers (1827-1921) zijn teruggebracht in oude glorie.

Het Rijksmuseum was bij oplevering in 1885 het grootste gebouw van Nederland en ook één van de duurste, gebouwd op een drassige polder aan de rand van Amsterdam. Volgens ingewijden verkeert het gebouw nu pas in de staat zoals Cuypers het bedacht had, ruim 135 jaar geleden.

Maar wat had Cuypers in 1875 bedacht? Welke ontwerpschetsen gingen aan het laatste ontwerp vooraf, wat hadden de concurrenten ontworpen, hoe wist de controversiële (want katholieke) Cuypers deze grote opdracht binnen te halen? Wat heeft hij hiervoor gedaan? En welke consequenties had dit voor de realisatie van dit magistrale gebouw?

De tentoonstelling Cuypers en het Rijksmuseum probeert met unieke, aansprekende en originele ontwerptekeningen en documenten het verhaal van het museum te vertellen; als ‘Gesamtkunstwerk’, als symbool, als politiek instrument, als voorbeeld van cultureel ondernemerschap.


De vormgeving van de tentoonstelling is gebaseerd op de Eregalerij van het Rijksmuseum. Uitgangspunten zijn de karakteristieke bogen / ribben van het plafond en de typische kabinetten links er rechts van de galerij. De ‘kabinetten’ en boogconstructie zijn van onbehandeld merantimultiplex gemaakt, dat de warme sfeer geeft. Het achterste ‘rondgangkabinet, is verduisterd en geschilderd waardoor kwetsbare ontwerptekeningen en kunstwerken opgehangen worden. In de tweede, aangrenzende zaal staat een zeer grote tafel, die in veel opzichten contrasteert met de vorm de bogengalerie in Zaal 1. De tafel verwijst in vorm en oppervlakte naar een kloostertuin of de binnenplaats van het Rijksmuseum. Alleen via een rondgang kunnen de hoofdstukken op deze tafel bekeken worden.

De grafische vormgeving, tentoonstellingsteksten en zullen ook geïnspireerd zijn door het kleurgebruik en typografie die Cuypers koos voor het Rijksmuseum.  Alle teksten en titels zijn middels traditionele sjabloontechnieken aangebracht en met het palet van Cuypers.

Vormgeving, coördinatie, productie: Bart van den Boom & Atelier de Vree. Concept en historisch onderzoek: Jeannine Hövelings en Amy van Dillen. Grafische vormgeving: Ontwerpbureau B2B. Tentoonstellingsbouw: Atelier de Vree